Delft en omgeving staan vol prachtige monumenten: grachtenpanden, hofjeswoningen en statige herenhuizen met karakter. Juist voor deze woningen verandert er iets belangrijks. Vanaf mei 2026 wordt het energielabel bij verkoop of verhuur ook voor monumentale panden verplicht. Dat heeft gevolgen voor je verkoop- of aankoopstrategie, je financiering én mogelijk voor de marktwaarde. Prinsenstad Makelaardij praat je bij, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.
Monument aan De Markt 53, Delft. Door Michiel1972 - Eigen werk, CC BY-SA 3.0
Wat verandert er per mei 2026 voor monumenten?
Tot nu toe golden monumenten vaak als uitzondering op de labelplicht. Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) vervalt die uitzondering grotendeels: vanaf mei 2026 is bij verkoop, verhuur of oplevering van een monumentaal pand ook een geregistreerd energielabel nodig. Dit geldt voor rijksmonumenten en in veel gevallen ook voor provinciale of gemeentelijke monumenten die als woning worden gebruikt.
Belangrijk om te weten:
-
Het energielabel is informatief, geen verplichting tot maatregelen. Je moet een geldig label overhandigen en in advertenties vermelden, maar je bent niet verplicht het pand naar een bepaald label te brengen. De labelplicht voor kantoren met minimaal label C blijft bijvoorbeeld niet van toepassing op rijksmonumenten.
-
De labelplicht geldt bij verkoop, oplevering of nieuwe verhuur van een zelfstandige woonruimte. Bewoon je je monument zelf en ga je niet verkopen of (opnieuw) verhuren, dan hoef je niets te doen.
-
Er bestaan algemene uitzonderingen binnen de Europese richtlijn, bijvoorbeeld voor bepaalde gebouwfuncties (zoals sommige gebedshuizen) of zeer kleine gebouwen. Check altijd de actuele Q&A van de RCE voor de precieze afbakening en details.
Zo regel je straks een energielabel:
Een gecertificeerde EP-adviseur komt langs, neemt het pand op volgens de NTA 8800-methodiek en registreert het label. Bij monumenten is maatwerk nodig: de adviseur moet ervaring hebben met erfgoed, zodat de gegevens correct worden beoordeeld (bijvoorbeeld bij historisch glas, spouwmuren en installaties). Tip: vraag vooraf of de adviseur monumentervaring heeft.
Wat betekent dit voor marktwaarde en hypotheek?
Sinds 2024 hangt je maximale hypotheek mede af van het energielabel van de woning. Hoe beter het label, hoe meer je mag lenen; bij een slechter label daalt de leencapaciteit. De Rijksoverheid beschrijft dit principe hier.
Wat betekent dat in de praktijk voor monumenten?
-
Transparantie wordt norm. Omdat je vanaf mei 2026 een label moet tonen bij verkoop/verhuur, wordt de energieprestatie van je monument zichtbaar en dus verdisconteerd in prijs en onderhandeling.
-
Slechtere labels kunnen de betaalbaarheid voor kopers drukken. Kopers van een woning met label F of G kunnen vaak minder lenen dan voor een vergelijkbaar huis met label C of B. In segmenten waar kopers maximaal financieren, zet dit druk op de biedruimte en dus op de vraagprijs.
-
Omgekeerd kan een verbeterd label of aantoonbaar verduurzamingspad waarde toevoegen. Een monument met doordachte, erfgoedvriendelijke maatregelen en een beter label wordt aantrekkelijker: kopers hebben meer leencapaciteit en lagere maandlasten. Ook kunnen kopers vaak extra lenen voor energiebesparende maatregelen, mits goed onderbouwd.
In en rond Delft – waar veel kopers op financiering zijn aangewezen – verwachten we dus meer prijsdifferentie op basis van label. Monumenten die energetisch aantoonbaar op orde zijn (of een realistisch, vergunningsklaar verbeterplan hebben) krijgen een streepje voor.
DuMo-advies: verduurzamen zonder het monument te schaden
Hoe maak je een monument energiezuiniger zonder het karakter aan te tasten? Daarvoor is het DuMo-advies (Duurzame Monumenten) ontwikkeld. Een gecertificeerde Duurzame Monumenten-adviseur inventariseert je gebouw en levert een maatwerkplan met:
-
Quick wins met behoud van waarden: kierdichting, fijnmazige ventilatie, optimalisatie van stookregime, radiatorfolie, slim regelsysteem.
-
Constructieve maatregelen die erfgoedvriendelijk kunnen: bijvoorbeeld monumentenglas of voorzetramen, vloerisolatie vanaf de kruipruimte, dakisolatie aan de binnenzijde waar mogelijk, en gevelmaatregelen die reversibel zijn.
-
Installatie-opties die passen bij een monument: hybride warmtepomp, lagetemperatuurverwarming, zonthermie of (onzichtbaar geplaatst) PV waar het kan en mag.
-
Effect op energielabel, comfort en binnenklimaat, inclusief kostenindicatie, fasering en vergunningstoetsing.
Waarom dit nu relevant is: met een DuMo-advies verhoog je de kans op een beter label of in elk geval een onderbouwd verbeterpad, wat direct helpt bij verkoop, aankoop of herfinanciering.
Subsidiekansen voor een DuMo-advies
Het Nationaal Restauratiefonds werkt samen met het netwerk van Duurzame Monumenten-adviseurs. In steeds meer gemeenten en provincies is (gedeeltelijke) vergoeding van de advieskosten mogelijk. Zie: website restauratiefonds.
-
In de praktijk vergoeden sommige overheden een deel van de kosten (bijvoorbeeld 30–50% tot een vastgesteld maximum).
-
Er zijn soms combinaties mogelijk met andere regelingen (zoals Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) voor maatregelen; check de actuele voorwaarden).
-
Check lokaal: Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk en Den Haag hebben eigen erfgoed- en duurzaamheidsregelingen die periodiek worden bijgewerkt.
Onze mening: verduurzamen ja, maar wel met gezond verstand
Wij zijn positief over verduurzaming. Comfort, lagere lasten en behoud van erfgoed kunnen hand in hand gaan. Tegelijk hebben we moeite met regels die woningeigenaren – en straks ook eigenaren van monumenten – onnodig op kosten jagen. Een labelplicht die tot betere informatie leidt, is prima; maar dan moet de overheid wel blijven zorgen voor:
-
voldoende en toegankelijke subsidies voor maatwerk bij monumenten;
-
ruimte voor uitzonderingen waar maatregelen het erfgoed aantasten;
-
realistische overgangstermijnen en heldere communicatie.
Alleen zo houden we verduurzaming betaalbaar én passend bij het karakter van Delft.
Hulp nodig? Prinsenstad Makelaardij staat voor je klaar
Wil je je monument verkopen en wil je weten wat het energielabel straks betekent voor je vraagprijs, timing en marketing? Of zoek je een monumentale woning en wil je inzicht in label, financieringsruimte en verduurzamingspotentieel? Wij helpen je graag.
-
Label-check en verkoopstrategie op maat.
-
Aankoopbegeleiding met oog voor erfgoed en financiering.
-
Sparren over een DuMo-advies en lokale subsidiekansen.
Bel of mail Prinsenstad Makelaardij voor een vrijblijvend gesprek. Samen zorgen we dat jouw monument de aandacht krijgt die het verdient – met behoud van karakter en toekomstbestendig comfort.
