Deze maand verdiepen we ons weer eens in een straat met een interessante geschiedenis binnen de gemeente Delft. Omdat we momenteel een woning aan de Geerweg 73 in de verkoop hebben, leek het ons leuk deze maand de Geerweg te belichten. Er zijn wat interessante feiten over de Geerweg te vinden. Een duik in het stadsarchief behoorde helaas niet tot de mogelijkheden, maar wat we wél online hebben kunnen vinden lees je in dit artikel.
Waar komt de naam ‘Geerweg’ vandaan?
We beginnen met de naam. Het woord ‘Geer’ had lang geleden in Delft en omgeving de betekenis van ‘drassig land’. In de begintijd van Delft was het gebied ten noorden van de Geerweg een drassig land. Dit gebied is in de 14e eeuw ontgonnen en heette in die tijd ‘Nieuwlant’. Geerweg is overigens alleen de naam van de straat ten noorden van de gracht. Ten zuiden heet het namelijk de Kantoorgracht. Misschien was alleen de stadsdeel ten noorden van de gracht drassig, en het stadsdeel ten zuiden niet.
Verder is het misschien belangrijk te vertellen dat het woord ‘Geer’ niet alleen de naam was voor drassig land, maar ook een andere betekenis had. ‘geren’ betekende ook het schuinlopen van een gracht, met als gevolg schuin afgesneden percelen langs zo’n gracht. Straten als de Lange Geer en de Korte Geer hebben hun naam via deze betekenis gekregen, maar de Geerweg dus niet.
In Nootdorp is er ook een Geerweg die in het verre verlengde van de Delftse Geerweg ligt. Dit betekent dat deze grachten vroeger waarschijnlijk direct met elkaar verbonden waren. Het gebied ten oosten van Delft, Nootdorp, was vroeger ook zeer drassig. Sterker nog; een alternatieve verklaring voor de naam Geerweg in Delft zou ook kunnen zijn dat deze weg simpelweg in het verlengde lag van de Nootdorpse Geerweg.1 Het gebied ten noorden van de Geerweg was wellicht drassig, maar het gebied rondom de Geerweg in Nootdorp was dat zeer zeker.
Vóór en ná de kruithuisramp
De Kruithuisramp, ook wel de ‘Delftse Donderslag’ genoemd, speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de Geerweg net als in vrijwel het gehele centrum van Delft. Aan het oostelijke uiteinde van de Geerweg was sinds 1637 het Kruithuis gevestigd; een belangrijke opslagplaats voor buskruit. Voordien zat hier het Sint-Claraklooster, tot het noodlot toesloeg.
In de ochtend van 12 oktober 1654 om kwart over tien ’s ochtends explodeerde het kruithuis aan de Geerweg en vernietigde daarmee een deel van de binnenstad. Verder werden vrijwel alle gebouwen in de binnenstad door de explosie beschadigd. Het gebied ten oosten van de Verwersdijk werd volledig vernietigd, en daarmee ook een deel van de huizen langs de Geerweg. Bijna zeker ook het huis of gebouw wat op de plaats van ons huidige object (Geerweg
73) stond.
Gezicht op de Paardenmarkt na ontploffing Kruithuis (c)National Gallery London
Maar de Delftenaren geven zich niet gauw gewonnen. Binnen één a twee decennia is alles herbouwd, al dan niet met andere functie en dit keer beter. Het kruithuis wordt verplaatst naar de huidige Schiekade langs de Schie, en langs de Geerweg staan weer volop huizen.
Geerweg: toen en nu
Het gaat te ver om hier de gehele verdere geschiedenis van de Geerweg van toen tot nu uit de doeken te doen. Bovendien is deze informatie slechts fragmentarisch te vinden online of in het Stadsarchief. Wel zijn er wat noemenswaardige details te vinden...
Langs de Geerweg stonden in de 16e en
17e eeuw vooral boerderijen, een klooster(s) en zat er tenminste ook een kleine textielfabriek. Langs de Geerweg stond ooit het St. Annaklooster, waar later een textielweverij in kwam. Deze textielweverij heette het Tuchthuis (of Rasphuis), omdat hier mensen die niet wilde ‘deugen’ gedwongen te werk werden gesteld. Mannen moesten bijvoorbeeld hout raspen (voor kleurstof), en vrouwen spinnen. Sinds 1982 staat hier een nieuw appartementencomplex, net als langs een groot deel van de rest van de Geerweg het geval is.
Gezicht op het Tuchthuis, (c)TU Delft web
Ter hoogte van het huidige huisnummer 44 stond vroeger een boerderij die ‘De Hooipoort’ heette. Dit was ten oosten van het Tuchthuis in de voormalige gebouwen van tevens het St. Annaklooster.
Verder is er op het internet niet veel noemenswaardigs te vinden over de Geerweg. Wat natuurlijk opvalt is dat een groot deel van de huizen tegenwoordig nieuwbouw is, en dat geldt ook voor het gebied ten noorden hiervan tot aan het Koningsplein. Dit is langs de Geerweg rond 1982 gerealiseerd. Waarom dit precies is gebeurd, weten we niet.
Economisch ging het in Nederland begin jaren 80 niet zo goed, en men was bevangen door het idee van ‘stadsvernieuwing’. Wellicht was de bebouwing in dit deel van de binnenstad van lage kwaliteit en niet zo dicht, zodat het gemakkelijk aan nieuwbouwprojecten als deze te prooi viel. Gelukkig zijn er nog een paar dozijn historische woningen langs de Geerweg bewaard gebleven in het oostelijk deel van de straat, zoals nummer 73.
Prinsenstad Makelaardij, thuis in Delft
Ben je geïnteresseerd in de Geerweg of de historie van Delft? Dan zou je eens kunnen kijken op de website: achterdegevelsvandelft.nl. Daar is er heel wat te vinden over straten en specifieke huisnummer in Delft. Wil je een woning in Delft of omgeving verkopen of aankopen? Wij helpen je daar graag bij. Wij verdiepen ons grondig in de huidige eigenschappen van de woningen die we aan- of verkopen, alhoewel een duik in de historie zoals hierboven voor elke woning misschien wat ver gaat. Schroom vooral niet contact met ons op te nemen, of deel dit artikel op je eigen social media pagina’s!
